Nanotechnologia

Nanotechnologia to innowacyjna nauka, która obejmuje projektowanie, charakterystykę oraz produkcję i stosowanie struktur o określonym kształcie i rozmiarze w (od 1 do 100 nanometrów). Dzięki produkcji materiałów w nanoskali, możliwe jest uzyskanie niespotykanych dotąd właściwości fizycznych, chemicznych lub biologicznych. Właśnie te unikalne właściwości, wpłynęły na ich atrakcyjność oraz spowodowały coraz powszechniejsze stosowane wielu sektorach takich jak chemikalia, produkty konsumenckie, zdrowie i medycyna oraz energia i środowisko. Przewiduje się, że światowy rynek nanotechnologii przekroczy wartość 150 miliardów EUR do 2024 roku.

Obecnie, Komisja Europejska, uważa nanotechnologię za tzw. „kluczową technologię wspomagającą” (ang. key enabling technology, KET). Jest to technologia, która „zwiększa innowacje przemysłowe, aby sprostać wyzwaniom społecznym i tworzyć zaawansowane i zrównoważone gospodarki”. Aktualnie istniejące ramy regulacyjne Unii Europejskiej, obejmują nanomateriały w sposób zarówno jawny jak i dorozumiany. Oznacza to, że obowiązujące prawodawstwo obejmuje nanomateriały nawet wtedy, jeśli nie są one wyraźnie wymienione.

Aktualnie najobszerniejszym i najbardziej złożonym zbiorem przepisów prawnych dotyczącym chemikaliów w Unii Europejskiej jest tzw. REACH (ang. Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) i odnosi się on do wszystkich chemikaliów, niezależnie od rozmiaru, kształtu czy stanu (w tym nanomateriałów i nanopostaci). Większość wymagań rejestracyjnych wymienionych w rozp. REACH jest zależna od tonażu danej substancji (produkowanej lub importowanej rocznie przez jeden podmiot). Oznacza to, że substancje, które są wprowadzane do obrotu w krajach Unii Europejskiej w ilościach większych niż 1 tona/rok, muszą być zarejestrowane, natomiast w przypadku ilości większych niż 10 ton/rok wymagana jest kompleksowa ocena bezpieczeństwa chemicznego.

Ze względu na ‘dorozumiane’ ujęcie nanomateriałów w ramach regulacyjnych oraz nieustanne zdobywanie nowej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa ich stosowania na chwilę obecną w Unii Europejskiej finansowanych jest wiele międzynarodowych projektów (wśród których QSAR Lab jest aktywnym partnerem), które mają na celu opracowanie zasad i procedur służących testowaniu nanomateriałów w kontekście regulacyjno-prawnym (np. Gov4Nano, NanoREG2, NanoRIGO, RiskGONE). Dodatkowo, zespół QSAR Lab jest zaangażowany w projekty Horyzontu 2020 EU, które mają na celu opracowanie zaawansowanych metod eksperymentalnych oraz narzędzi komputerowych pozwalających na przeprowadzenie wiarygodnej oceny zagrożenia dla ludzi i środowiska wynikającej z narażenia na nanomateriały (PATROLS, NanoSolveIT, NanoInformaTIX).